Op het eerste gezicht leek ‘Wil’, een film van Tim Mielants, een zoveelste oorlogsdrama te worden waarbij het hoofdpersonage toont dat het een harde tijd was en dan ergens midden in de film ook nog eens verliefd wordt. Hij bleek me echter veel dieper te raken dan andere soortgelijke films. Het mag dan wel om fictie gaan, maar de schrijver heeft duidelijk zijn best gedaan om de context waarin het verhaal zich afspeelt zo echt mogelijk te maken.

De film speelt zich af in de Antwerpse binnenstad tijdens de Tweede Wereldoorlog. Wil is samen met Lode net begonnen als hulpagent en krijgt het meteen op zijn eerste avond zwaar te verduren. Ook als kijker word je meteen meegenomen op een emotionele rollercoaster waarbij je zelf voelt dat het niet zo zwart-wit is en dat het soms verdomd moeilijk kan zijn om een kant te kiezen.

Wijzelf zouden nu zeggen dat we het niet begrijpen dat mensen elkaar zo’n gruwelijke dingen kunnen aandoen, maar de film doet je twijfelen. Iets wat ik nooit had verwacht van een Vlaamse film. Wat als alles en iedereen die je lief is, wordt bedreigd en het enige dat hen kan redden het opzijzetten van je waarden en normen is? Wat als het verraden van een hele groep mensen jou enige redding is, maar ook ineens ervoor zorgt dat je net datgene wat je lief is ook verliest? Daar komt, wat voor mij, een van de meest schrijnende zinnen uit heel de film was in beeld. “Ge kunt er toch niks aan doen.” Het is de laatste zin die wordt gezegd door het hoofdpersonage nadat hij probeerde om goed te doen voor zijn vrienden en familie, maar daarmee wel een hele buurt vol joden verraadde. Het toont hoe diep geworteld de problemen in de samenleving toen zaten en hoe moeilijk het wel niet moet geweest zijn om als agent te werken op dat moment. We worden meermaals geconfronteerd met hoe snel de lijn tussen goed en kwaad kan vervagen in tijden van oorlog en hoe een overtuiging mensen kan aanzetten tot gruwelijke dingen en gedachten.

Ik vond dan ook dat de film me niet alleen deed nadenken over de samenleving tijdens de Tweede Wereldoorlog, maar ook over de maatschappij waarin we vandaag leven. Het is soms schrijnend om te zien hoe mensen iemand met radicale gedachten volgen gewoon omdat die het goed kan uitleggen. De film zou dan ook op meerdere manieren aan bod kunnen komen binnen een educatieve context. Je zou hem louter kunnen aanhalen als het over de geschiedenis gaat, maar ook lessen over propaganda en politiek hebben baat bij zo een eerlijk en hard beeld over wat overtuigingen met mensen kunnen doen.

Het was lang geleden dat een Vlaamse film me zo kon ontroeren en doen nadenken. Het is misschien niet de meest spectaculaire oorlogsfilm, er komen namelijk geen beelden van het front in voor, maar de ethische vragen komen des te harder binnen. ‘WIL’ is dan ook zeker een aanrader.

Dit semester woonde ik een onlinevorming Taalrijke lessen van het Archief voor Onderwijs bij. De vorming werd ingericht door meemoo. Dit is een Vlaamse organisatie die info archiveert. Hun werk zorgt ervoor dat zowel leerkrachten als leerlingen aan betrouwbaar en geselecteerd materiaal kunnen om te gebruiken in de lessen.

Ik vond de vorming zeer leerrijk. De afgelopen jaren heb ik tijdens de opleiding Het Archief voor onderwijs al wel een aantal keren open gedaan, maar nog nooit echt doelgericht ingezet tijdens mijn lessen. Het voelde namelijk een beetje aan als een versie van YouTube die bedoeld was voor onderwijs. Het nodigde mij dus niet echt uit om op dit platform te gaan zoeken naar video’s, zeker aangezien de leerlingen ook toestemming moeten krijgen om op het platform te kunnen.

Door de lezing ben ik er echter achter gekomen dat het platform niet enkel gratis en reclame vrij is, maar je kan er ook leerlingen makkelijk zoekvaardigheden aanleren en in een veilige omgeving laten zoeken. Je kan namelijk zelf collecties aanmaken en opdrachten opstellen binnen de website. Ook kan je zeker zijn dat de leerlingen geen video’s gaan tegenkomen die niet geschikt zijn voor hen.

Iets anders dat ik door de vorming heb geleerd, is het gebruik van Rijke teksten. Dit is iets wat ik hiervoor nog niet echt specifiek was tegengekomen. Rijke teksten zijn teksten, video’s of audiofragmenten die niet speciaal bewerkt zijn voor het onderwijs. Het zijn dus echte afleveringen van een serie of een echt krantenartikel.

Er werden 3 didactische tips gegeven: als eerste kan je de leerlingen laten leren binnen een context. Je gaat hen een kapstok geven om nieuwe leerstof aan te hangen. Dit kan bijvoorbeeld een video zijn als lesopener. Als tweede kan je de leerlingen laten leren door interactie. Je kan leerlingen zelf een video laten kiezen over een bepaald onderwerp en hen deze video’s in groep laten vergelijken. Als derde tip had men het over de taalsteun die het platform kan bieden. Er staan bijvoorbeeld video’s op over het nemen van notities, maar ook video’s in een andere taal zijn een optie.

Op Het Archief voor Onderwijs kan je ook een link terugvinden naar de website ‘Uitgeklaard’. Hier worden verschillende zaken uitgelegd op het niveau van de leerlingen en kunnen zij ook zelfstandig aan de slag met de inhoud. Naast een aantal handige tips voor leerlingen zijn er ook hulpfilmpjes voor leerkrachten terug te vinden.

Je kan dus wel stellen dat mijn eerste bedenkingen over Het Archief voor Onderwijs fout waren en we veel meer kunnen doen met de site dan ik eerst dacht. Ik hoop dat ik in mijn lessen later het archief regelmatig kan inzetten en de lessen zo gevarieerder en dynamischer kan maken.

In het kader van de Europese week hadden de bibliotheken in Kasterlee en Lille een samenwerking opgestart omtrent het thema ‘Europa’. Dit ging gepaard met de nodige activiteiten voor klein en oud. Hier zaten dus ook een aantal lezingen bij. Ik woonde de lezing ‘Een kijk op de actualiteit met Rob Heirbaut’ bij. De journalist werd speciaal gevraagd om te komen spreken door de afgevaardigden van het Europese comité. Achteraf bekeken hadden zij die moeite niet moeten doen. 

Ik had op voorhand hoge verwachtingen voor de lezing van Rob Heirbaut. Hij is ten slotte een VRT-journalist en Europakenner (https://www.vrt.be/vrtnws/nl/experten/rob-heirbaut/ ) . Hij moet dus wel goed op de hoogte zijn van de actualiteit. Dit was hij ook zeker, maar dat was dan ook meteen het beste punt van de avond.

Meneer Heirbaut heeft het vooral gehad over de oorlog tussen Oekraïne en Rusland en begon hierbij met een uiteenzetting van de recente geschiedenis tussen de twee landen en hun relatie met Europa. Dit stuk vond ik nog heel interessant aangezien geschiedenis me natuurlijk enorm interesseert. Het is echter hierna dat de avond nogal langdradig werd. 

Het is namelijk zo dat voor iemand die dagelijks het nieuws wat probeert te volgen, de rest van de avond een beetje een verspilling van de tijd was. Dit omdat het komende anderhalf uur enkel nog nieuwsfeiten werden opgenoemd en dus niet echt diepgaand werden besproken. Op het einde ging meneer Heirbaut namelijk pas in op interessante vragen en bedenkingen bij de huidige politieke impasses en structuren binnen en buiten Europa. Ook is er maar kort over andere onderwerpen dan de oorlog gesproken. Onderwerpen zoals Gaza, de energiecrisis of de toen recente overwinning van de PVV van Geert Wilders, kregen slechts enkele minuten aandacht. En zelfs dan waren ze vaak gelinkt aan de oorlog in Oekraïne. Via deze link kan je een artikel van meneer Heirbaut vinden waaruit hij ook informatie deelde tijdens de lezing. (https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2022/05/17/verplichte-zonnepanelen-op-nieuwe-openbare-en-bedrijfsgebouwen/) Ook de manier waarop Heirbaut de lezing bracht, kwam onprofessioneel en onvoorbereid over. Hij sprak niet vlot en keek veel naar zijn presentatie. Dit droeg natuurlijk bij aan de langdradigheid van de avond. 

Binnen een onderwijssetting zou je redelijk veel kunnen doen met het onderwerp. Zowel het berichten van nieuws als de politieke standpunten kunnen interessante onderwerpen zijn om in de klas te gebruiken. Zeker als je denkt aan het feit dat leerlingen vanaf 16 jaar binnenkort ook mogen gaan stemmen. Ook mediawijsheid en propaganda kunnen aan bod komen tijdens dit soort lessen. Het nieuws volgen is zelfs iets dat ik dagelijks probeer te doen om actuele punten in mijn lessen te kunnen verwerken om zo dicht bij de leefwereld en interesses van de leerlingen te kunnen blijven.

Kortom kan ik dus stellen dat ik meer had verwacht van een lezing over de actualiteit binnen Europa. Zeker omdat een journalist van de VRT speciaal werd gevraagd door de mensen van het Europese comité om te komen spreken. Deze verwachtingen werden echter niet ingelost.

Bronnen: 

• Nws, V. (2021b, januari 14). Rob Heirbaut. vrtnws.be. https://www.vrt.be/vrtnws/nl/experten/rob-heirbaut/  
• Nws, V. (2022, 17 mei). Verplichte zonnepanelen op nieuwe openbare gebouwen: zo wil Europa af van Russisch gas. vrtnws.be. https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2022/05/17/verplichte-zonnepanelen-op-nieuwe-openbare-en-bedrijfsgebouwen/

Argumentatieschema

• standpunt: Mijn verwachtingen over de lezing van meneer Heirbaut werden niet ingelost.
• argument 1: De lezing werd na de inleiding al snel langdradig.
  • subargument 1.1: Er werd weinig afgewisseld tussen de onderwerpen. Wanneer het wel gebeurde, duurde het maar enkele minuten.
  • subargument 1.2: Meneer Heirbaut kwam nogal twijfelend en onvoorbereid over. Hij sprak niet vlot en keek ook veel naar zijn presentatie.
• argument 2: Meneer Heirbaut kon de interesse van de mensen niet wekken.
  • subargument 2.1: Het leek net een presentatie van het nieuws. Voor iemand die dit dagelijks volgt, werden er weinig interessante zaken verteld.